Напiвгрупа монотонних ко-скiнченних часткових гомеоморфiзмiв дiйсноï прямоï

Олег Гутiк, Катерина Мельник Механiко-математичний факультет, Львiвський нацiональний унiверситет iм. Iвана Франка, Унiверситецька 1, Львiв, 79000, Україна o_gutik@franko.lviv.ua, ovgutik@yahoo.com, chepil.kate@gmail.com
Анотацiя.

У данiй працi дослiджується структура напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) усiх монотонних ко-скiнченних часткових гомеоморфiзмiв звичайної дiйсної прямої \mathbb{R}. Доведено, що iнверсна напiвгрупа 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) є факторизовною та F𝐹F-iнверсною. Описано структуру в’язки напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), її двобiчнi iдеали, максимальнi пiдгрупи та вiдношення Грiна на нiй. Доведено, що фактор-напiвгрупа 𝒫cf+()/mg𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptmg\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})/\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} за найменшою груповою конгруенцiєю mgsubscriptmg\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю простору \mathbb{R}, а також, що напiвгрупа 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iзоморфна напiвпрямому добутку +()𝔥𝒫()subscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥superscriptsubscript𝒫\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R})\ltimes_{\mathfrak{h}}\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}) вiльної напiвгратки з одиницею (𝒫(),)subscript𝒫(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup) з групою +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}).

Oleg Gutik, Kateryna Melnyk, The semigroup of monotone co-finite partial homeomorphisms of the real line

In the paper we investigate the semigroup of monotone co-finite partial homeomorphisms of the space of the usual real line \mathbb{R}. We prove that the inverse semigroup 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) is factorizable and F𝐹F-inverse. We describe the structure of the band of the semigroup 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), its two-sided ideals, maximal subgroups and Green’s relations. We prove that the quotient semigroup 𝒫cf+()/mg𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptmg\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})/\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}, where mgsubscriptmg\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} is the maximum group congruence on 𝒫cf+()/mg𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptmg\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})/\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}, is isomorphic to the group of all oriental homeomorphisms of the space \mathbb{R}, and showe that the semigroup 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) is isomorphic to a semidirect product +()𝔥𝒫()subscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥superscriptsubscript𝒫\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R})\ltimes_{\mathfrak{h}}\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}) of the free semilattice with unit (𝒫(),)subscript𝒫(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup) by the group +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}).

Key words and phrases:
Semigroup of partial homeomorphisms, group of homeomorphisms, inverse semigroup, minimum group congruence, semidirect product, real line.
2010 Mathematics Subject Classification:
20M15, 20M50, 18B40

1. Термiнологiя та означення

В данiй працi ми користуватимемося термiнологiєю з [21, 22, 32].

Надалi у текстi потужнiсть множини A𝐴A позначатимемо через |A|𝐴|A|, перший нескiнченний кардинал через ω𝜔\omega, i множину натуральних чисел — через \mathbb{N}. Також, будемо вважати, що на множинi дiйсних чисел \mathbb{R} визначена звичайна (евклiдова) топологiя.

Якщо визначене часткове вiдображення α:XY:𝛼𝑋𝑌\alpha\colon X\rightharpoonup Y з множини X𝑋X у множину Y𝑌Y, то через domαdom𝛼\operatorname{dom}\alpha i ranαran𝛼\operatorname{ran}\alpha будемо позначати його область визначення та область значень, вiдповiдно, а через (x)α𝑥𝛼(x)\alpha i (A)α𝐴𝛼(A)\alpha — образи елемента xdomα𝑥dom𝛼x\in\operatorname{dom}\alpha та пiдмножини Adomα𝐴dom𝛼A\subseteq\operatorname{dom}\alpha при частковому вiдображеннi α𝛼\alpha, вiдповiдно. Часткове вiдображення α:XY:𝛼𝑋𝑌\alpha\colon X\rightharpoonup Y називається ко-скiнченним, якщо множини Xdomα𝑋dom𝛼X\setminus\operatorname{dom}\alpha та Yranα𝑌ran𝛼Y\setminus\operatorname{ran}\alpha є скiнченними.

Часткове вiдображення α::𝛼\alpha\colon\mathbb{R}\rightharpoonup\mathbb{R} називається частковим гомеоморфiзмом простору \mathbb{R}, якщо його звуження α|domα:domαranα:evaluated-at𝛼dom𝛼dom𝛼ran𝛼\alpha|_{\operatorname{dom}\alpha}\colon\operatorname{dom}\alpha\rightarrow\operatorname{ran}\alpha є гомеоморфiзмом.

Рефлексивне, антисиметричне та транзитивне вiдношення на множинi X𝑋X називається частковим порядком на X𝑋X. Множина X𝑋X iз заданим на нiй частковим порядком \leqslant називається частково впорядкованою множиною i позначається (X,)𝑋(X,\leqslant).

Елемент x𝑥x частково впорядкованої множини (X,)𝑋(X,\leqslant) називається:

  • максимальним (мiнiмальним) в (X,)𝑋(X,\leqslant), якщо з вiдношення xy𝑥𝑦x\leqslant y (yx𝑦𝑥y\leqslant x) в (X,)𝑋(X,\leqslant) випливає рiвнiсть x=y𝑥𝑦x=y;

  • найбiльшим (найменшим) в (X,)𝑋(X,\leqslant), якщо yx𝑦𝑥y\leqslant x (xy𝑥𝑦x\leqslant y) для всiх yX𝑦𝑋y\in X.

У випадку, якщо (X,)𝑋(X,\leqslant) — частково впорядкована множина i xy𝑥𝑦x\leqslant y, для деяких x,yX𝑥𝑦𝑋x,y\in X, то будемо говорити, що елементи x𝑥x та y𝑦y — порiвняльнi в (X,)𝑋(X,\leqslant). Якщо ж для елементiв xy𝑥𝑦x\leqslant y не виконується жодне з вiдношень xy𝑥𝑦x\leqslant y або yx𝑦𝑥y\leqslant x, то говоритимемо, що елементи x𝑥x та y𝑦y є непорiвняльними в частково впорядкованiй множинi (X,)𝑋(X,\leqslant). Частковий порядок \leqslant на X𝑋X називається лiнiйним, якщо довiльнi два елементи в (X,)𝑋(X,\leqslant) є порiвняльними.

Пiдмножина A𝐴A частково впорядкованої множини (X,)𝑋(X,\leqslant) називається:

  • ланцюгом, якщо вiдношення \leqslant iндукує на A𝐴A лiнiйний порядок;

  • антиланцюгом, якщо довiльнi два рiзнi елементи в A𝐴A є непорiвняльними стосовно iндукованого з (X,)𝑋(X,\leqslant) часткового порядку.

З леми Цорна випливає, що кожен ланцюг (антиланцюг) A𝐴A частково впорядкованої множини (X,)𝑋(X,\leqslant) мiститься в максимальному ланцюзi (антиланцюзi) B𝐵B, стосовно вiдношення включення пiдмножин, а отже кожен ланцюг (антиланцюг) в (X,)𝑋(X,\leqslant) можна доповнити (необов’язково єдиним чином) до максимального ланцюга (антиланцюга). Лiнiйно впорядкована множина, яка є порядково iзоморфна множинi вiд’ємних цiлих чисел {1,2,3,4,}1234\{-1,-2,-3,-4,\ldots\} зi звичайним порядком \leqslant називається ω𝜔\omega-ланцюгом.

Вiдображення h:XY:𝑋𝑌h\colon X\rightarrow Y з частково впорядкованої множини (X,)𝑋(X,\leqslant) в частково впорядковану множину (Y,)𝑌(Y,\leqslant) називається монотонним, якщо з xy𝑥𝑦x\leqslant y випливає (x)h(y)h𝑥𝑦(x)h\leqslant(y)h.

Якщо S𝑆S — напiвгрупа, то її пiдмножина iдемпотентiв позначається через E(S)𝐸𝑆E(S). Напiвгрупа S𝑆S називається iнверсною, якщо для довiльного її елемента x𝑥x iснує єдиний елемент x1Ssuperscript𝑥1𝑆x^{-1}\in S такий, що xx1x=x𝑥superscript𝑥1𝑥𝑥xx^{-1}x=x та x1xx1=x1superscript𝑥1𝑥superscript𝑥1superscript𝑥1x^{-1}xx^{-1}=x^{-1}. В iнверснiй напiвгрупi S𝑆S вище означений елемент x1superscript𝑥1x^{-1} називається iнверсним до x𝑥x. В’язка — це напiвгрупа iдемпотентiв, а напiвгратка — це комутативна в’язка. Надалi через (𝒫(),)subscript𝒫(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup) позначатимемо вiльну напiвгратку з одиницею над множиною дiйсних чисел, тобто множину усiх скiнченних (включно з порожньою) пiдмножин множини \mathbb{R} з операцiєю об’єднання.

Вiдношення еквiвалентностi 𝔎𝔎\mathfrak{K} на напiвгрупi S𝑆S називається конгруенцiєю, якщо для елементiв a𝑎a i b𝑏b напiвгрупи S𝑆S з того, що виконується умова (a,b)𝔎𝑎𝑏𝔎(a,b)\in\mathfrak{K} випливає, що (ca,cb),(ad,bd)𝔎𝑐𝑎𝑐𝑏𝑎𝑑𝑏𝑑𝔎(ca,cb),(ad,bd)\in\mathfrak{K}, для всiх c,dS𝑐𝑑𝑆c,d\in S. Вiдношення (a,b)𝔎𝑎𝑏𝔎(a,b)\in\mathfrak{K} ми також будемо записувати a𝔎b𝑎𝔎𝑏a\mathfrak{K}b, i в цьому випадку будемо говорити, що елементи a𝑎a i b𝑏b є 𝔎𝔎\mathfrak{K}-еквiвалентними. На кожнiй напiвгрупi S𝑆S iснують наступнi конгруенцiї: унiверсальна 𝔘S=S×Ssubscript𝔘𝑆𝑆𝑆\mathfrak{U}_{S}=S\times S та одинична (дiагональ) ΔS={(s,s):sS}subscriptΔ𝑆conditional-set𝑠𝑠𝑠𝑆\Delta_{S}=\{(s,s)\colon s\in S\}. Такi конгруенцiї називаються тривiальними. Кожен двобiчний iдеал I𝐼I напiвгрупи S𝑆S породжує на нiй конгруенцiю Рiса: 𝔎I=(I×I)ΔSsubscript𝔎𝐼𝐼𝐼subscriptΔ𝑆\mathfrak{K}_{I}=(I\times I)\cup\Delta_{S}.

Якщо S𝑆S — напiвгрупа, то на E(S)𝐸𝑆E(S) визначено частковий порядок:

ef тодi i лише тодi, коли ef=fe=e.formulae-sequence𝑒𝑓 тодi i лише тодi, коли 𝑒𝑓𝑓𝑒𝑒e\leqslant f\quad\hbox{ \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri }\quad ef=fe=e.

Так означений частковий порядок на E(S)𝐸𝑆E(S) називається природним.

Означимо вiдношення \leqslant на iнверснiй напiвгрупi S𝑆S наступним чином:

stтодi i лише тодi, колиs=te.formulae-sequence𝑠𝑡тодi i лише тодi, коли𝑠𝑡𝑒s\leqslant t\qquad\hbox{\T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri}\qquad s=te.

для деякого iдемпотента eS𝑒𝑆e\in S. Так означений частковий порядок називається природним частковим порядком на iнверснiй напiвгрупi S𝑆S [26]. Очевидно, що звуження природного часткового порядку \leqslant на iнверснiй напiвгрупi S𝑆S на її в’язку E(S)𝐸𝑆E(S) є природним частковим порядком на E(S)𝐸𝑆E(S). Iнверсна напiвгрупа S𝑆S називається факторизовною, якщо для кожного елемента sS𝑠𝑆s\in S iснує елемент g𝑔g групи одиниць напiвгрупи S𝑆S такий, що sg𝑠𝑔s\leqslant g стосовно природного часткового порядку \leqslant на S𝑆S.

Надалi, через 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) ми позначатимемо множину усiх монотонних ко-скiнченних часткових гомеоморфiзмiв топологiчного простору \mathbb{R}.

Оскiльки для довiльного елемента α𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) i для довiльної пiдмножини Adomα𝐴dom𝛼A\subseteq\operatorname{dom}\alpha звуження α|domαA:domαAranα(A)α:evaluated-at𝛼dom𝛼𝐴dom𝛼𝐴ran𝛼𝐴𝛼\alpha|_{\operatorname{dom}\alpha\setminus A}\colon\operatorname{dom}\alpha\setminus A\rightarrow\operatorname{ran}\alpha\setminus(A)\alpha є частковим гомеоморфiзмом простору \mathbb{R}, обернене часткове вiдображення α1superscript𝛼1\alpha^{-1} до α𝛼\alpha iснує, i α1𝒫cf+()superscript𝛼1𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha^{-1}\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), то виконується наступне твердження.

Твердження 1.1.

Множина 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) з операцiєю композицiя часткових вiдображень є iнверсним пiдмоноїдом симетричного iнверсного моноїда ()\mathscr{I}\!(\mathbb{R}) над множиною дiйсних чисел \mathbb{R}.

Надалi одиницю та групу одиниць напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) будемо позначати через 111 та H(1)𝐻1H(1), вiдповiдно. З означення напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) випливає, що її група одиниць H(1)𝐻1H(1) iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю (монотонних гомеоморфiзмiв) простору \mathbb{R}, причому група +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) є простою (див. [18, Наслiдок 1]).

2. Мотивацiя дослiджень i коротка iсторична довiдка

Дослiдження автоморфiзмiв i груп автоморфiзмiв многовидiв малої розмiрностi формують широку область сучасної математики, яка дуже швидко розвивається та розташована на стику топологiї, алгебри та теорiї динамiчних систем. Ця область охоплює вивчення груп гомеоморфiзмiв прямої та кола, теорiю автоморфiзмiв поверхонь i теорiю груп класiв вiдображень, найважливiшим частковим випадком яких є групи кос Артiна, — в силу чого вказана область тiсно пов’язана практично з усiма роздiлами маловимiрної топологiї (у першу чергу — с теорiєю вузлiв i зачеплень), з диференцiальною та гiперболiчною геометрiєю, теорiєю ламинацiй та теорiєю Тайхмюллєра, з комбiнаторною та геометричною теорiєю груп, теорiєю впорядкованих груп, i навiть з криптографiєю.

Автоморфiзмам i групам автоморфiзмiв многовидiв розмiрностi 1 i 2 присвяченi фундаментальнi працi Клейна, Фрике, Пуанкаре, Гурвiца, Дена, Данжуа, Александера, Нiльсена, Артiна, Керек’ярто, А.А.Маркова. Пiзнiше вказаною проблематикою займалися В. Магнус, В. Бурау, Дж. Бiрман, X. Цiшанг, В. I. Арнольд, Г. А. Маргулiс, У. Тьорстон, О. Я. Вiро, Ф. Гарсайд, В. Джонс, Е. Гiз i багато iнших. В останнє десятилiття в цiй областi отриманi такi важливi результати, як розв’язок С. Керкхофом проблеми Нiльсена про реалiзацiю, вiдкриття порядку Деорнуа, доведення лiнiйностi груп кос (Д. Краммер, С. Бiгелоу) та iншi. Розв’язок схожого типу проблем потребує рiзноманiтної технiки, а новi досягнення теорiї (груп) автоморфiзмiв застосовуються (i, як правило, мають суттєвi наслiдки) в сумiжних областях математики.

Так, зокрема сучаснi дослiдження груп гомеоморфiзмiв прямої викладено в оглядах Бекларяна [1, 2] та її застосування в теорiї динамiчних систем у монографiї [25].

Основнi результати теорiї напiвгруп перетворень отриманi в перiод 50-70-х рокiв минулого столiття викладенi в оглядах Меггiла [27] та Глускiна, Шайна, Шнепермана та Ярокера [23]. У цьому напрямку працювали такi вiдомi математики, як Гауi, Гельфанд, Глускiн, Грiн, Енгелькiнг, Клiффорд, Ляпiн, Меггiл, Престон, Саббах, Серпiнський, Сушкевич, Улам, Шайн, Шнеперман, Шутов, Ярокер. На думку Меггiла (див. [27]) теорiя напiвгруп неперервних перетворень топологiчних просторiв бере свiй початок з робiт Глускiна [3, 4, 5, 6, 7, 8]. В основному цi працi Глускiна присвяченi описанню структури напiвгрупи S(I)𝑆𝐼S(I) неперервних перетворень одиничного вiдрiзка I𝐼I, а також описанню пiднапiвгруп напiвгрупи S(X)𝑆𝑋S(X) неперервних перетворень топологiчного простору X𝑋X. Напiвгрупа S(I)𝑆𝐼S(I) неперервних перетворень одиничного вiдрiзка також дослiджувалась Шутовим в працях [16, 17], де вiн описав максимальну власну конгруенцiю на S(I)𝑆𝐼S(I).

Напiвгрупа S(I)𝑆𝐼S(I) також дослiджувалась в працях [9, 11, 12, 13, 15, 19, 24, 29, 33, 34], зокрема в роботах [3, 9] були описанi конгруенц-простi пiднапiвгрупи в S(I)𝑆𝐼S(I). Шнеперман [14] та Уарндоф [35] показали, що одиничний вiдрiзок визначається напiвгрупою неперервних перетворень. Iншi класи топологiчних просторiв, що визначаються своїми напiвгрупами неперервних перетворень були описанi Уарндофом в [35] i Росiцким в [33, 34]. Зокрема такими є: локально зв’язнi сепарабельнi метричнi континууми, локально евклiдовi гаусдорфовi простори, нульвимiрнi метричнi простори, CW𝐶𝑊CW-комплекси та iншi. Також О’Рейлi в працi [31] довела, що кожен гаусдорфовий простiр X𝑋X визначається напiвгрупою усiх компактних вiдношень на X𝑋X.

Зауважимо, що група гомеоморфiзмiв дiйсної прямої iзоморфна групi гомеоморфiзмiв одиничного вiдрiзка (iнтервалу). Таким чином виникає задача: описати структуру напiвгрупи часткових гомеоморфiзмiв топологiчного простору X𝑋X, а в частковому випадку одиничного вiдрiзка, чи дiйсної прямої. Однiєю з останнiх робiт з цiєї тематики є стаття Чучмана [20], в якiй описано структуру напiвгрупи замкнених зв’язних часткових гомеоморфiзмiв одиничного вiдрiзка з однiєю нерухомою точкою.

У данiй працi дослiджується структура напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) усiх монотонних ко-скiнченних часткових гомеоморфiзмiв дiйсної прямої \mathbb{R}. Доведено, що iнверсна напiвгрупа 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) є факторизовною та F𝐹F-iнверсною. Описано структуру в’язки напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), її двобiчнi iдеали, максимальнi пiдгрупи та вiдношення Грiна на нiй. Доведено, що фактор-напiвгрупа 𝒫cf+()/mg𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptmg\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})/\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} за найменшою груповою конгруенцiєю mgsubscriptmg\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю простору \mathbb{R}, а також, що напiвгрупа 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iзоморфна напiвпрямому добутку +()𝔥𝒫()subscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥superscriptsubscript𝒫\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R})\ltimes_{\mathfrak{h}}\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}) вiльної напiвгратки з одиницею (𝒫(),)subscript𝒫(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup) з групою +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}).

3. Алгебраїчнi властивостi напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})

Наступне твердження описує в’язку напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Твердження 3.1.
  • (i)𝑖(i)

    Елемент ε𝜀\varepsilon напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) є iдемпотентом тодi i лише тодi, коли ε𝜀\varepsilon — тотожне вiдображення ко-скiнченної пiдмножини в \mathbb{R}.

  • (ii)𝑖𝑖(ii)

    В’язка E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) iзоморфна вiльнiй напiвгратцi з одиницею (𝒫(),)subscript𝒫(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup) стосовно вiдображення 𝔥:E(𝒫cf+())(𝒫(),):𝔥𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfsubscript𝒫\mathfrak{h}\colon E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}))\rightarrow(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup), означеного за формулою (ε)𝔥=domε𝜀𝔥dom𝜀(\varepsilon)\mathfrak{h}=\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\varepsilon.

  • (iii)𝑖𝑖𝑖(iii)

    Кожен максимальний ланцюг напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) є ω𝜔\omega-ланцюгом.

  • (iv)𝑖𝑣(iv)

    Кожен максимальний антиланцюг напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})), що не мiстить її одиницю має потужнiсть континуум.

Доведення.

Твердження (i)𝑖(i) випливає з твердження 1.1. Твердження (ii)𝑖𝑖(ii) є очевидним, i з нього випливають (iii)𝑖𝑖𝑖(iii) i (iv)𝑖𝑣(iv). ∎

Оскiльки при гомеоморфiзмi зберiгається кiлькiсть компонент зв’язностi, то виконується наступне твердження.

Твердження 3.2.

Якщо α𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), то |domα|=|ranα|dom𝛼ran𝛼|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{ran}\alpha|. Бiльше того, якщо α𝛼\alpha — частковий монотонний гомеоморфiзм простору \mathbb{R} такий, що |domα|=|ranα|<ωdom𝛼ran𝛼𝜔|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{ran}\alpha|<\omega, то α𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Наступне твердження випливає з означення напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Твердження 3.3.

Для довiльних елементiв α𝛼\alpha i β𝛽\beta напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) виконується умова

|dom(αβ)||domα|+|domβ|.dom𝛼𝛽dom𝛼dom𝛽|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}(\alpha\beta)|\leqslant|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|+|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta|.
Лема 3.4.

Нехай n𝑛n — довiльне невiд’ємне цiле число. Тодi для довiльних елементiв α𝛼\alpha i β𝛽\beta напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) таких, що |domα|=|domβ|=ndom𝛼dom𝛽𝑛|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta|=n iснують елементи γ𝛾\gamma i δ𝛿\delta в 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що α=γβδ𝛼𝛾𝛽𝛿\alpha=\gamma\cdot\beta\cdot\delta i |domγ|=|domδ|=ndom𝛾dom𝛿𝑛|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\gamma|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\delta|=n.

Доведення.

Нехай α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що |domα|=|domβ|=ndom𝛼dom𝛽𝑛|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta|=n. У випадку n=0𝑛0n=0 маємо, що α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), а отже iснують елементи γ,δ+()𝒫cf+()𝛾𝛿superscript𝒫subscriptsuperscriptcf\gamma,\delta\in\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R})\subseteq\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що α=γβδ𝛼𝛾𝛽𝛿\alpha=\gamma\cdot\beta\cdot\delta i |domγ|=|domδ|=0dom𝛾dom𝛿0|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\gamma|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\delta|=0. Тому, надалi будемо вважати, що n>0𝑛0n>0. Нехай domα={a1,,an}dom𝛼subscript𝑎1subscript𝑎𝑛\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha=\{a_{1},\ldots,a_{n}\} i domβ={b1,,bn}dom𝛽subscript𝑏1subscript𝑏𝑛\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta=\{b_{1},\ldots,b_{n}\}, причому a1<<ansubscript𝑎1subscript𝑎𝑛a_{1}<\ldots<a_{n} i b1<<bnsubscript𝑏1subscript𝑏𝑛b_{1}<\ldots<b_{n}. Через η0subscript𝜂0\eta_{0} позначимо довiльний гомеоморфiзм iнтервала (,a1)subscript𝑎1(-\infty,a_{1}) на iнтервал (,b1)subscript𝑏1(-\infty,b_{1}), через ηnsubscript𝜂𝑛\eta_{n} позначимо довiльний гомеоморфiзм iнтервала (an,+)subscript𝑎𝑛(a_{n},+\infty) на iнтервал (bn,+)subscript𝑏𝑛(b_{n},+\infty), i для довiльного натурального числа i=1,,n1𝑖1𝑛1i=1,\ldots,n-1 — через ηisubscript𝜂𝑖\eta_{i} позначимо довiльний гомеоморфiзм iнтервала (ai,ai+1)subscript𝑎𝑖subscript𝑎𝑖1(a_{i},a_{i+1}) на iнтервал (bi,bi+1)subscript𝑏𝑖subscript𝑏𝑖1(b_{i},b_{i+1}). Такi гомеоморфiзми (навiть як лiнiйнi вiдображення) iснують, оскiльки кожнi такi два iнтервали є попарно гомеоморфними [22]. Покладемо η=η0η1ηn𝜂subscript𝜂0subscript𝜂1subscript𝜂𝑛\eta=\eta_{0}\cup\eta_{1}\cup\cdots\cup\eta_{n}. Тодi, очевидно, що η𝒫cf+()𝜂𝒫subscriptsuperscriptcf\eta\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), αα1=ηη1𝛼superscript𝛼1𝜂superscript𝜂1\alpha\alpha^{-1}=\eta\eta^{-1} i η1η=ββ1superscript𝜂1𝜂𝛽superscript𝛽1\eta^{-1}\eta=\beta\beta^{-1}. Таким чином, отримуємо

α=αα1α=ηη1α=(ηη1)(ηη1)α=η(η1η)η1α=η(ββ1)η1α=ηβ(β1η1α).𝛼𝛼superscript𝛼1𝛼𝜂superscript𝜂1𝛼𝜂superscript𝜂1𝜂superscript𝜂1𝛼𝜂superscript𝜂1𝜂superscript𝜂1𝛼𝜂𝛽superscript𝛽1superscript𝜂1𝛼𝜂𝛽superscript𝛽1superscript𝜂1𝛼\alpha=\alpha\alpha^{-1}\alpha=\eta\eta^{-1}\alpha=(\eta\eta^{-1})(\eta\eta^{-1})\alpha=\eta(\eta^{-1}\eta)\eta^{-1}\alpha=\eta(\beta\beta^{-1})\eta^{-1}\alpha=\eta\beta(\beta^{-1}\eta^{-1}\alpha).

З побудови гомеоморфiзму η𝜂\eta випливає, що ranα=domηran𝛼dom𝜂\operatorname{ran}\alpha=\operatorname{dom}\eta i domβ=ranηdom𝛽ran𝜂\operatorname{dom}\beta=\operatorname{ran}\eta. Звiдси отримуємо, що ran(β1)=dom(η1)=domαransuperscript𝛽1domsuperscript𝜂1dom𝛼\operatorname{ran}(\beta^{-1})=\operatorname{dom}(\eta^{-1})=\operatorname{dom}\alpha, а отже ran(β1η1α)=ranαransuperscript𝛽1superscript𝜂1𝛼ran𝛼\operatorname{ran}(\beta^{-1}\eta^{-1}\alpha)=\operatorname{ran}\alpha i dom(β1η1α)=ranβdomsuperscript𝛽1superscript𝜂1𝛼ran𝛽\operatorname{dom}(\beta^{-1}\eta^{-1}\alpha)=\operatorname{ran}\beta. Таким чином, елементи γ=η𝛾𝜂\gamma=\eta i δ=β1η1α𝛿superscript𝛽1superscript𝜂1𝛼\delta=\beta^{-1}\eta^{-1}\alpha — шуканi. ∎

Наступне твердження випливає з твердження 3.3 та леми 3.4, i воно описує двобiчнi iдеали напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Твердження 3.5.

Для довiльного невiд’ємного цiлого числа n𝑛n множина

In={α𝒫cf+()|domα|n}subscript𝐼𝑛conditional-set𝛼𝒫subscriptsuperscriptcfdom𝛼𝑛I_{n}=\{\alpha\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\mid|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|\geqslant n\}

є двобiчним iдеалом в 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Бiльше того, I0=𝒫cf+()subscript𝐼0𝒫subscriptsuperscriptcfI_{0}=\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) i для кожного власного двобiчного iдеалу I𝐼I напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснує натуральне число n𝑛n таке, що iдеали I𝐼I та Insubscript𝐼𝑛I_{n} є iзоморфними.

Якщо S𝑆S — напiвгрупа, то через \mathscr{R}, \mathscr{L}, 𝒟𝒟\mathscr{D}, \mathscr{H} i 𝒥𝒥\mathscr{J} позначаються вiдношення Грiна на S𝑆S (див. [21, §2.1]):

ab тодi i лише тодi, коли aS1=bS1;𝑎𝑏 тодi i лише тодi, коли 𝑎superscript𝑆1𝑏superscript𝑆1\displaystyle\qquad a\mathscr{R}b\quad\mbox{ \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri }\quad aS^{1}=bS^{1};
ab тодi i лише тодi, коли S1a=S1b;𝑎𝑏 тодi i лише тодi, коли superscript𝑆1𝑎superscript𝑆1𝑏\displaystyle\qquad a\mathscr{L}b\quad\mbox{ \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri }\quad S^{1}a=S^{1}b;
𝒟==;𝒟\displaystyle\qquad\mathscr{D}=\mathscr{L}\circ\mathscr{R}=\mathscr{R}\circ\mathscr{L};
=;\displaystyle\qquad\mathscr{H}=\mathscr{L}\cap\mathscr{R};
a𝒥b тодi i лише тодi, коли S1aS1=S1bS1.𝑎𝒥𝑏 тодi i лише тодi, коли superscript𝑆1𝑎superscript𝑆1superscript𝑆1𝑏superscript𝑆1\displaystyle\qquad a\mathscr{J}b\quad\mbox{ \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri }\quad S^{1}aS^{1}=S^{1}bS^{1}.

Наступна теорема описує вiдношення Грiна на напiвгрупi 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Теорема 3.6.

Нехай α,β𝒫cf+()𝛼𝛽𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha,\beta\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Тодi:

  • (i)𝑖(i)

    αβ𝛼𝛽\alpha\mathscr{R}\beta тодi i лише тодi, коли domα=domβdom𝛼dom𝛽\operatorname{dom}\alpha=\operatorname{dom}\beta;

  • (ii)𝑖𝑖(ii)

    αβ𝛼𝛽\alpha\mathscr{L}\beta тодi i лише тодi, коли ranα=ranβran𝛼ran𝛽\operatorname{ran}\alpha=\operatorname{ran}\beta;

  • (iii)𝑖𝑖𝑖(iii)

    αβ𝛼𝛽\alpha\mathscr{H}\beta тодi i лише тодi, коли domα=domβdom𝛼dom𝛽\operatorname{dom}\alpha=\operatorname{dom}\beta i ranα=ranβran𝛼ran𝛽\operatorname{ran}\alpha=\operatorname{ran}\beta;

  • (iv)𝑖𝑣(iv)

    α𝒟β𝛼𝒟𝛽\alpha\mathscr{D}\beta тодi i лише тодi, коли |domα|=|domβ|dom𝛼dom𝛽|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta|;

  • (v)𝑣(v)

    𝒥=𝒟𝒥𝒟\mathscr{J}=\mathscr{D} в 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Доведення.

(i)𝑖(i) Нехай α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що αβ𝛼𝛽\alpha\mathscr{R}\beta. Позаяк 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) — iнверсна напiвгрупа i α𝒫cf+()=β𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf𝛽𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})=\beta\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), то з теореми 1.17 [21] випливає, що α𝒫cf+()=αα1𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf𝛼superscript𝛼1𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})=\alpha\alpha^{-1}\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) i β𝒫cf+()=ββ1𝒫cf+()𝛽𝒫subscriptsuperscriptcf𝛽superscript𝛽1𝒫subscriptsuperscriptcf\beta\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})=\beta\beta^{-1}\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), а отже αα1=ββ1𝛼superscript𝛼1𝛽superscript𝛽1\alpha\alpha^{-1}=\beta\beta^{-1}. Таким чином, виконується рiвнiсть domα=domβdom𝛼dom𝛽\operatorname{dom}\alpha=\operatorname{dom}\beta.

Навпаки, нехай α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що domα=domβdom𝛼dom𝛽\operatorname{dom}\alpha=\operatorname{dom}\beta. Тодi αα1=ββ1𝛼superscript𝛼1𝛽superscript𝛽1\alpha\alpha^{-1}=\beta\beta^{-1}. Позаяк 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) — iнверсна напiвгрупа, то з теореми 1.17 [21] випливає, що α𝒫cf+()=αα1𝒫cf+()=β𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf𝛼superscript𝛼1𝒫subscriptsuperscriptcf𝛽𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})=\alpha\alpha^{-1}\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})=\beta\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), а отже виконується рiвнiсть α𝒫cf+()=β𝒫cf+()𝛼𝒫subscriptsuperscriptcf𝛽𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})=\beta\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Доведення (ii)𝑖𝑖(ii) аналогiчне доведенню пункту (i)𝑖(i).

Пункт (iii)𝑖𝑖𝑖(iii) випливає з (i)𝑖(i) та (ii)𝑖𝑖(ii).

(iv)𝑖𝑣(iv) Нехай α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що α𝒟β𝛼𝒟𝛽\alpha\mathscr{D}\beta. Тодi iснує елемент γ𝛾\gamma напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такий, що αγ𝛼𝛾\alpha\mathscr{R}\gamma i γβ𝛾𝛽\gamma\mathscr{L}\beta. За твердженнями (i)𝑖(i) та (ii)𝑖𝑖(ii) маємо, що domα=domγdom𝛼dom𝛾\operatorname{dom}\alpha=\operatorname{dom}\gamma та ranγ=ranβran𝛾ran𝛽\operatorname{ran}\gamma=\operatorname{ran}\beta. Тодi, використавши твердження 3.2, отримуємо

|domα|=|domγ|=|ranγ|=|ranβ|=|domβ|.dom𝛼dom𝛾ran𝛾ran𝛽dom𝛽|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\gamma|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{ran}\gamma|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{ran}\beta|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta|.

Навпаки, нехай α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що |domα|=|domβ|=ndom𝛼dom𝛽𝑛|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta|=n, де n𝑛n — деяке невiд’ємне цiле число. У випадку n=0𝑛0n=0 маємо, що α𝛼\alpha i β𝛽\beta — елементи групи одиниць напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), тобто α𝛼\alpha i β𝛽\beta є гомеоморфiзмами простору \mathbb{R}, а отже вони є 𝒟𝒟\mathscr{D}-еквiвалентними, оскiльки αβ𝛼𝛽\alpha\mathscr{H}\beta. Тому, надалi будемо вважати, що n>0𝑛0n>0. Нехай domα={a1,,an}dom𝛼subscript𝑎1subscript𝑎𝑛\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha=\{a_{1},\ldots,a_{n}\} i domβ={b1,,bn}dom𝛽subscript𝑏1subscript𝑏𝑛\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\beta=\{b_{1},\ldots,b_{n}\}, причому a1<<ansubscript𝑎1subscript𝑎𝑛a_{1}<\ldots<a_{n} i b1<<bnsubscript𝑏1subscript𝑏𝑛b_{1}<\ldots<b_{n}. Через γ0subscript𝛾0\gamma_{0} позначимо довiльний гомеоморфiзм iнтервала (,a1)subscript𝑎1(-\infty,a_{1}) на iнтервал (,b1)subscript𝑏1(-\infty,b_{1}), через γnsubscript𝛾𝑛\gamma_{n} позначимо довiльний гомеоморфiзм iнтервала (an,+)subscript𝑎𝑛(a_{n},+\infty) на iнтервал (bn,+)subscript𝑏𝑛(b_{n},+\infty), i для довiльного натурального числа i=1,,n1𝑖1𝑛1i=1,\ldots,n-1 — через γisubscript𝛾𝑖\gamma_{i} позначимо довiльний гомеоморфiзм iнтервала (ai,ai+1)subscript𝑎𝑖subscript𝑎𝑖1(a_{i},a_{i+1}) на iнтервал (bi,bi+1)subscript𝑏𝑖subscript𝑏𝑖1(b_{i},b_{i+1}). Такi гомеоморфiзми (навiть як лiнiйнi вiдображення) iснують, оскiльки кожнi такi два iнтервали попарно гомеоморфнi [22]. Покладемо γ=γ0γ1γn𝛾subscript𝛾0subscript𝛾1subscript𝛾𝑛\gamma=\gamma_{0}\cup\gamma_{1}\cup\cdots\cup\gamma_{n}. Тодi, очевидно, що γ𝒫cf+()𝛾𝒫subscriptsuperscriptcf\gamma\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), αγ𝛼𝛾\alpha\mathscr{R}\gamma i γβ𝛾𝛽\gamma\mathscr{L}\beta, а отже α𝒟β𝛼𝒟𝛽\alpha\mathscr{D}\beta.

(v)𝑣(v) Включення 𝒟𝒥𝒟𝒥\mathscr{D}\subseteq\mathscr{J} випливає з означень вiдношень Грiна 𝒟𝒟\mathscr{D} i 𝒥𝒥\mathscr{J}. Обернене включення випливає з пункту (iv)𝑖𝑣(iv), леми 3.4 та твердження 3.5. ∎

Лема 3.7.

Для довiльного елемента α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснує єдиний елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) такий, що α=αα1γα=γαα1α𝛼𝛼superscript𝛼1subscript𝛾𝛼subscript𝛾𝛼superscript𝛼1𝛼\alpha=\alpha\alpha^{-1}\gamma_{\alpha}=\gamma_{\alpha}\alpha^{-1}\alpha.

Доведення.

У випадку αH(1)𝛼𝐻1\alpha\in H(1) твердження леми є очевидним, а тому далi вважатимемо, що αH(1)𝛼𝐻1\alpha\notin H(1). Нехай domα={x1,,xn}dom𝛼subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\operatorname{dom}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\} i ranα={y1,,yn}ran𝛼subscript𝑦1subscript𝑦𝑛\operatorname{ran}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{y_{1},\ldots,y_{n}\}, причому x1<<xnsubscript𝑥1subscript𝑥𝑛x_{1}<\ldots<x_{n} i y1<<ynsubscript𝑦1subscript𝑦𝑛y_{1}<\ldots<y_{n} в \mathbb{R}. Означимо вiдображення γα::subscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha}\colon\mathbb{R}\to\mathbb{R} за формулою

(1) (x)γα={(x)α,якщо xdomα;y1,якщо x=x1;yn,якщо x=xn.𝑥subscript𝛾𝛼cases𝑥𝛼якщо 𝑥dom𝛼subscript𝑦1якщо 𝑥subscript𝑥1subscript𝑦𝑛якщо 𝑥subscript𝑥𝑛(x)\gamma_{\alpha}=\left\{\begin{array}[]{cl}(x)\alpha,&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }\leavevmode\nobreak\ x\in\operatorname{dom}\alpha;\\ y_{1},&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }\leavevmode\nobreak\ x=x_{1};\\ \vdots&\qquad\vdots\\ y_{n},&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }\leavevmode\nobreak\ x=x_{n}.\end{array}\right.

Тодi, очевидно, що так означене вiдображення γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} є монотонним гомеоморфiзмом простору \mathbb{R}, та оскiльки αα1𝛼superscript𝛼1\alpha\alpha^{-1} i α1αsuperscript𝛼1𝛼\alpha^{-1}\alpha — тотожнi вiдображення множин domα={x1,,xn}dom𝛼subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\operatorname{dom}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\} i ranα={y1,,yn}ran𝛼subscript𝑦1subscript𝑦𝑛\operatorname{ran}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{y_{1},\ldots,y_{n}\}, вiдповiдно, то отримуємо, що α=αα1γα=γαα1α𝛼𝛼superscript𝛼1subscript𝛾𝛼subscript𝛾𝛼superscript𝛼1𝛼\alpha=\alpha\alpha^{-1}\gamma_{\alpha}=\gamma_{\alpha}\alpha^{-1}\alpha.

Єдинiсть елемента γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} випливає з означення напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). ∎

З леми 3.7 випливає

Наслiдок 3.8.

𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) — факторизовна iнверсна напiвгрупа.

Конструкцiя 3.9.

Нехай ε𝜀\varepsilon — довiльний, вiдмiнний вiд одиничного елемента, iдемпотент напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Тодi за твердженням 3.1(i)𝑖(i) iснують дiйснi числа x1,,xnsubscript𝑥1subscript𝑥𝑛x_{1},\ldots,x_{n}, n𝑛n\in\mathbb{N}, такi, що domε=ranε={x1,,xn}dom𝜀ran𝜀subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\operatorname{dom}\varepsilon=\operatorname{ran}\varepsilon=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\}, ε:{x1,,xn}{x1,,xn}:𝜀subscript𝑥1subscript𝑥𝑛subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\varepsilon\colon\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\}\to\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\} — тотожне вiдображення i x1<<xnsubscript𝑥1subscript𝑥𝑛x_{1}<\ldots<x_{n}. З теореми 3.6(iii)𝑖𝑖𝑖(iii) випливає, що для кожного елементу α𝛼\alpha \mathscr{H}-класу H(ε)𝐻𝜀H(\varepsilon), який мiстить iдемпотент ε𝜀\varepsilon, виконується умова domα=ranα={x1,,xn}dom𝛼ran𝛼subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\operatorname{dom}\alpha=\operatorname{ran}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\}. Позаяк для довiльних рiзних дiйсних чисел a𝑎a, b𝑏b i c𝑐c iнтервали (a,b)𝑎𝑏(a,b), (,c)𝑐(-\infty,c) i (c,+)𝑐(c,+\infty) є гомеоморфними, то надалi для спрощення викладу покладемо x0=subscript𝑥0x_{0}=-\infty i xn+1=+subscript𝑥𝑛1x_{n+1}=+\infty. Для довiльного числа i{0,1,,n}𝑖01𝑛i\in\{0,1,\ldots,n\} означимо часткове вiдображення α(xi,xi+1)::superscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}\colon\mathbb{R}\to\mathbb{R} наступним чином: domα(xi,xi+1)=ranα(xi,xi+1)={x1,,xn}domsuperscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1ransuperscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\operatorname{dom}\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}=\operatorname{ran}\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\} i

(x)α(xi,xi+1)={(x)α,якщо x(xi,xi+1);x,якщо x(xi,xi+1).𝑥superscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1cases𝑥𝛼якщо 𝑥subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1𝑥якщо 𝑥subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1(x)\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}=\left\{\begin{array}[]{cl}(x)\alpha,&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }\leavevmode\nobreak\ x\in(x_{i},x_{i+1});\\ x,&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }\leavevmode\nobreak\ x\notin(x_{i},x_{i+1}).\end{array}\right.

Тодi очевидно, що α(xi,xi+1)𝒫cf+()superscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

В термiнах попередньої конструкцiї зробимо наступне зауваження.

Зауваження 3.10.
  • (i)𝑖(i)

    За теоремою 3.6(iii)𝑖𝑖𝑖(iii) маємо, що α(xi,xi+1)H(ε)superscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1𝐻𝜀\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}\in H(\varepsilon) для довiльних αH(ε)𝛼𝐻𝜀\alpha\in H(\varepsilon) та i{0,1,,n}𝑖01𝑛i\in\{0,1,\ldots,n\}.

  • (ii)𝑖𝑖(ii)

    Якщо α𝛼\alpha — iдемпотент, то α(xi,xi+1)=αsuperscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1𝛼\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}=\alpha, для довiльного числа i{0,1,,n}𝑖01𝑛i\in\{0,1,\ldots,n\}.

  • (iii)𝑖𝑖𝑖(iii)

    α=α(x0,x1)α(xn,xn+1)𝛼superscript𝛼subscript𝑥0subscript𝑥1superscript𝛼subscript𝑥𝑛subscript𝑥𝑛1\alpha=\alpha^{(x_{0},x_{1})}\cdot\ldots\cdot\alpha^{(x_{n},x_{n+1})} для довiльного елемента αH(ε)𝛼𝐻𝜀\alpha\in H(\varepsilon), причому це зображення єдине з точнiстю до перестановки множникiв i множення на iдемпотент ε0εsubscript𝜀0𝜀\varepsilon_{0}\geqslant\varepsilon напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

  • (iv)𝑖𝑣(iv)

    Оскiльки довiльний iнтервал дiйсної прямої гомеоморфний цiй прямiй, то для довiльного числа i{0,1,,n}𝑖01𝑛i\in\{0,1,\ldots,n\} пiдмножина {α(xi,xi+1):αH(ε)}conditional-setsuperscript𝛼subscript𝑥𝑖subscript𝑥𝑖1𝛼𝐻𝜀\left\{\alpha^{(x_{i},x_{i+1})}\colon\alpha\in H(\varepsilon)\right\} з iндукованою з 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) бiнарною операцiєю є групою, яка iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}).

Наслiдок 3.11 описує структуру максимальних пiдгруп напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) i вiн випливає з пунктiв (iii)𝑖𝑖𝑖(iii) та (iv)𝑖𝑣(iv) зауваження 3.10.

Наслiдок 3.11.

Нехай ε𝜀\varepsilon — неодиничний iдемпотент напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Тодi \mathscr{H}-клас H(ε)𝐻𝜀H(\varepsilon), який мiстить iдемпотент ε𝜀\varepsilon, iзоморфний прямому степеню (+())n+1superscriptsuperscript𝑛1\left(\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R})\right)^{n+1}, де n=|domε|𝑛dom𝜀n=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\varepsilon|.

Виконується наступне твердження:

Твердження 3.12.

Кожен елемент α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) стосовно природного часткового порядку порiвняльний з єдиним елементом γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1).

Доведення.

З леми 3.7 i леми 1.4.6 [26] випливає, що для довiльного елемента α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснує елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) такий, що αγα𝛼subscript𝛾𝛼\alpha\leqslant\gamma_{\alpha}. Припустимо протилежне до твердження: iснує елемент α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такий, що αγα𝛼subscript𝛾𝛼\alpha\leqslant\gamma_{\alpha} i αγα𝛼superscriptsubscript𝛾𝛼\alpha\leqslant\gamma_{\alpha}^{\ast} для двох рiзних γα,γαH(1)subscript𝛾𝛼superscriptsubscript𝛾𝛼𝐻1\gamma_{\alpha},\gamma_{\alpha}^{\ast}\in H(1). З твердження 1.4.10 [26] випливає, що αH(1)𝛼𝐻1\alpha\notin H(1). Тодi iснує дiйсне число x𝑥x таке, що (x)γα(x)γα𝑥subscript𝛾𝛼𝑥superscriptsubscript𝛾𝛼(x)\gamma_{\alpha}\neq(x)\gamma_{\alpha}^{\ast}. З означення напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) випливає, що її група одиниць H(1)𝐻1H(1) iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю простору \mathbb{R}, а отже за гаусдорфовiстю простору \mathbb{R} отримуємо, що iснує дiйсне число a>0𝑎0a>0 таке, що (y)γα(y)γα𝑦subscript𝛾𝛼𝑦superscriptsubscript𝛾𝛼(y)\gamma_{\alpha}\neq(y)\gamma_{\alpha}^{\ast} для всiх y(xa,x+a)𝑦𝑥𝑎𝑥𝑎y\in(x-a,x+a). Тодi з твердження 3.1(i)𝑖(i) випливає, що εγαεγα𝜀subscript𝛾𝛼𝜀superscriptsubscript𝛾𝛼\varepsilon\gamma_{\alpha}\neq\varepsilon\gamma_{\alpha}^{\ast} для довiльного iдемпотента ε𝜀\varepsilon напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), а це суперечить тому, що αγα𝛼subscript𝛾𝛼\alpha\leqslant\gamma_{\alpha}. З отриманого протирiччя випливає єдинiсть елемента γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha}. ∎

Найменша групова конгруенцiя mgsubscriptmg\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} на iнверснiй напiвгрупi S𝑆S визначається наступним чином (див. [32, III.5]):

smgt в S тодi i лише тодi, коли iснує iдемпотент eS такий, що es=et.formulae-sequence𝑠subscriptmg𝑡 в 𝑆 тодi i лише тодi, коли iснує iдемпотент 𝑒𝑆 такий, що 𝑒𝑠𝑒𝑡s\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}t\hbox{\leavevmode\nobreak\ \T2A\cyrv\leavevmode\nobreak\ }S\quad\hbox{\leavevmode\nobreak\ \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri \T2A\cyrii\T2A\cyrs\T2A\cyrn\T2A\cyru\T2A\cyrie \T2A\cyrii\T2A\cyrd\T2A\cyre\T2A\cyrm\T2A\cyrp\T2A\cyro\T2A\cyrt\T2A\cyre\T2A\cyrn\T2A\cyrt\leavevmode\nobreak\ }\quad e\in S\quad\hbox{\leavevmode\nobreak\ \T2A\cyrt\T2A\cyra\T2A\cyrk\T2A\cyri\T2A\cyrishrt, \T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }\quad es=et.

За твердженням 3.12 для довiльного елемента α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснує єдиний елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) такий, що αγα𝛼subscript𝛾𝛼\alpha\leqslant\gamma_{\alpha}, а отже визначено вiдображення

(2) 𝔊:𝒫cf+()H(1):αγα.:𝔊𝒫subscriptsuperscriptcf𝐻1:maps-to𝛼subscript𝛾𝛼\mathfrak{G}\colon\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\rightarrow H(1)\colon\alpha\mapsto\gamma_{\alpha}.

Також, з тверджень 1.4.7 [26]3.12 випливає, що так означене вiдображення 𝔊𝔊\mathfrak{G} є сюр’єктивним гомоморфiзмом, i бiльше того для α,β𝒫cf+()𝛼𝛽𝒫subscriptsuperscriptcf\alpha,\beta\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) маємо, що

αmgβ тодi i лише тодi, коли (α)𝔊=(β)𝔊.𝛼subscriptmg𝛽 тодi i лише тодi, коли 𝛼𝔊𝛽𝔊\alpha\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}\beta\quad\hbox{\leavevmode\nobreak\ \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii \T2A\cyrii \T2A\cyrl\T2A\cyri\T2A\cyrsh\T2A\cyre \T2A\cyrt\T2A\cyro\T2A\cyrd\T2A\cyrii, \T2A\cyrk\T2A\cyro\T2A\cyrl\T2A\cyri\leavevmode\nobreak\ }\quad(\alpha)\mathfrak{G}=(\beta)\mathfrak{G}.

Таким чином, нами доведена наступна теорема:

Теорема 3.13.

Фактор-напiвгрупа 𝒫cf+()/mg𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptmg\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})/\mathfrak{C}_{\textsf{mg}} iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю простору \mathbb{R}, причому природний гомоморфiзм mg:𝒫cf+()+():superscriptsubscriptmg𝒫subscriptsuperscriptcfsuperscript\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}^{\natural}\colon\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\rightarrow\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) визначається за формулою (((2))).

Наступне твердження трiшки ‘‘посилює’’ властивостi напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) за модулем леми 3.7.

Твердження 3.14.

Для довiльного елемента α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснує єдиний елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такий, що

(3) αα1=αγα1iα1α=γα1α.formulae-sequence𝛼superscript𝛼1𝛼superscriptsubscript𝛾𝛼1isuperscript𝛼1𝛼superscriptsubscript𝛾𝛼1𝛼\alpha\alpha^{-1}=\alpha\gamma_{\alpha}^{-1}\qquad\hbox{i}\qquad\alpha^{-1}\alpha=\gamma_{\alpha}^{-1}\alpha.
Доведення.

Для елемента α𝛼\alpha напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) означимо гомеоморфiзм α~~𝛼\widetilde{\alpha} простору \mathbb{R} наступним чином. Якщо α𝛼\alpha — елемент групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), то покладемо γα=αsubscript𝛾𝛼𝛼\gamma_{\alpha}=\alpha.

Нехай αH(1)𝛼𝐻1\alpha\notin H(1) i |domα|=|ranα|=n1dom𝛼ran𝛼𝑛1|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\alpha|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{ran}\alpha|=n\geqslant 1. Тодi iснують дiйснi числа x1,,xn,y1,,ynsubscript𝑥1subscript𝑥𝑛subscript𝑦1subscript𝑦𝑛x_{1},\ldots,x_{n},y_{1},\ldots,y_{n} такi, що domα={x1,,xn}dom𝛼subscript𝑥1subscript𝑥𝑛\operatorname{dom}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\}, ranα={y1,,yn}ran𝛼subscript𝑦1subscript𝑦𝑛\operatorname{ran}\alpha=\mathbb{R}\setminus\{y_{1},\ldots,y_{n}\}, x1<<xnsubscript𝑥1subscript𝑥𝑛x_{1}<\ldots<x_{n} i y1<<ynsubscript𝑦1subscript𝑦𝑛y_{1}<\ldots<y_{n}. Означимо вiдображення γα::subscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha}\colon\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R} за формулою (1). Очевидно, що так означене вiдображення γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} є монотонним гомеоморфiзмом простору \mathbb{R} та елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) задовольняє умову (3). Також з неперервностi вiдображення α:domαranα:𝛼dom𝛼ran𝛼\alpha\colon\operatorname{dom}\alpha\rightarrow\operatorname{ran}\alpha та ко-скiнченностi множин domαdom𝛼\operatorname{dom}\alpha та ranαran𝛼\operatorname{ran}\alpha в \mathbb{R} випливає, що (x1)β=y1,,(xn)β=ynformulae-sequencesubscript𝑥1𝛽subscript𝑦1subscript𝑥𝑛𝛽subscript𝑦𝑛(x_{1})\beta=y_{1},\ldots,(x_{n})\beta=y_{n}, для довiльного гомеоморфiзму β𝛽\beta простору \mathbb{R} такого, що звуження β|domαevaluated-at𝛽dom𝛼\beta|_{\operatorname{dom}\alpha} збiгається з частковим вiдображенням α𝛼\alpha. Таким чином, так побудований гомеоморфiзм γα::subscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha}\colon\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R} єдиний, що задовольняє умову (3). ∎

Далi ми опишемо додатковi властивостi 𝒟𝒟\mathscr{D}-еквiвалентних елементiв у напiвгрупi𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), якi пов’язанi з її групою одиниць.

Лема 3.15.

Для довiльних 𝒟𝒟\mathscr{D}-еквiвалентних iдемпотентiв ι𝜄\iota та ε𝜀\varepsilon напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснує елемент γι,εsubscript𝛾𝜄𝜀\gamma_{\iota,\varepsilon} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такий, що ι=γι,εεγι,ε1𝜄subscript𝛾𝜄𝜀𝜀superscriptsubscript𝛾𝜄𝜀1\iota=\gamma_{\iota,\varepsilon}\varepsilon\gamma_{\iota,\varepsilon}^{-1}.

Доведення.

За теоремою 3.6(iv)𝑖𝑣(iv) маємо, що |domι|=|domε|dom𝜄dom𝜀|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\iota|=|\mathbb{R}\setminus\operatorname{dom}\varepsilon|. Покладемо

domι=ranι={x1,,xn}idomε=ranε={y1,,yn}.formulae-sequencedom𝜄ran𝜄subscript𝑥1subscript𝑥𝑛idom𝜀ran𝜀subscript𝑦1subscript𝑦𝑛\operatorname{dom}\iota=\operatorname{ran}\iota=\mathbb{R}\setminus\{x_{1},\ldots,x_{n}\}\qquad\hbox{i}\qquad\operatorname{dom}\varepsilon=\operatorname{ran}\varepsilon=\mathbb{R}\setminus\{y_{1},\ldots,y_{n}\}.

Не зменшуючи загальностi, можемо вважати, що x1<<xnsubscript𝑥1subscript𝑥𝑛x_{1}<\ldots<x_{n} i y1<<ynsubscript𝑦1subscript𝑦𝑛y_{1}<\ldots<y_{n}. Означимо вiдображення γι,ε::subscript𝛾𝜄𝜀\gamma_{\iota,\varepsilon}\colon\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R} за формулою

(x)γι,ε={xx1+y1,якщо xx1;y2y1x2x1(xx1)+y1,якщо x1xx2;ynyn1xnxn1(xxn1)+yn1,якщо xn1xxn;xxn+yn,якщо xxn.𝑥subscript𝛾𝜄𝜀cases𝑥subscript𝑥1subscript𝑦1якщо 𝑥subscript𝑥1subscript𝑦2subscript𝑦1subscript𝑥2subscript𝑥1𝑥subscript𝑥1subscript𝑦1якщо subscript𝑥1𝑥subscript𝑥2subscript𝑦𝑛subscript𝑦𝑛1subscript𝑥𝑛subscript𝑥𝑛1𝑥subscript𝑥𝑛1subscript𝑦𝑛1якщо subscript𝑥𝑛1𝑥subscript𝑥𝑛𝑥subscript𝑥𝑛subscript𝑦𝑛якщо 𝑥subscript𝑥𝑛(x)\gamma_{\iota,\varepsilon}=\left\{\begin{array}[]{ll}x-x_{1}+y_{1},&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }x\leqslant x_{1};\\ \dfrac{y_{2}-y_{1}}{x_{2}-x_{1}}\cdot(x-x_{1})+y_{1},&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }x_{1}\leqslant x\leqslant x_{2};\\ \qquad\vdots&\qquad\vdots\\ \dfrac{y_{n}-y_{n-1}}{x_{n}-x_{n-1}}\cdot(x-x_{n-1})+y_{n-1},&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }x_{n-1}\leqslant x\leqslant x_{n};\\ x-x_{n}+y_{n},&\hbox{\T2A\cyrya\T2A\cyrk\T2A\cyrshch\T2A\cyro\leavevmode\nobreak\ }x\geqslant x_{n}.\end{array}\right.

Легко бачити, що вiдображення γι,ε::subscript𝛾𝜄𝜀\gamma_{\iota,\varepsilon}\colon\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R} означене коректно, причому (x1)γι,ε=y1,,(xn)γι,ε=ynformulae-sequencesubscript𝑥1subscript𝛾𝜄𝜀subscript𝑦1subscript𝑥𝑛subscript𝛾𝜄𝜀subscript𝑦𝑛(x_{1})\gamma_{\iota,\varepsilon}=y_{1},\ldots,(x_{n})\gamma_{\iota,\varepsilon}=y_{n}. Позаяк вiдображення γι,εsubscript𝛾𝜄𝜀\gamma_{\iota,\varepsilon} є кусково-лiнiйним, то воно, очевидно, є гомеоморфiзмом простору \mathbb{R}, а отже γι,εsubscript𝛾𝜄𝜀\gamma_{\iota,\varepsilon} є елементом групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Також з означення вiдображення γι,εsubscript𝛾𝜄𝜀\gamma_{\iota,\varepsilon} випливає, що виконується рiвнiсть ι=γι,εεγι,ε1𝜄subscript𝛾𝜄𝜀𝜀superscriptsubscript𝛾𝜄𝜀1\iota=\gamma_{\iota,\varepsilon}\varepsilon\gamma_{\iota,\varepsilon}^{-1}. ∎

Твердження 3.16.

Для довiльних 𝒟𝒟\mathscr{D}-еквiвалентних елементiв α𝛼\alpha та β𝛽\beta напiвгрупи𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iснують елементи γ𝛾\gamma та δ𝛿\delta групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що α=γβδ𝛼𝛾𝛽𝛿\alpha=\gamma\beta\delta.

Доведення.

За теоремою 3.6(iv)𝑖𝑣(iv) iдемпотенти αα1𝛼superscript𝛼1\alpha\alpha^{-1} та ββ1𝛽superscript𝛽1\beta\beta^{-1} є 𝒟𝒟\mathscr{D}-еквiвалентними в напiвгрупi 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Тодi за лемою 3.15 iснує елемент ξ𝜉\xi групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такий, що αα1=ξββ1ξ1𝛼superscript𝛼1𝜉𝛽superscript𝛽1superscript𝜉1\alpha\alpha^{-1}=\xi\beta\beta^{-1}\xi^{-1}. З леми 3.7 випливає, що iснує елемент групи одиниць γδsubscript𝛾𝛿\gamma_{\delta} такий, що β=γδβ1β𝛽subscript𝛾𝛿superscript𝛽1𝛽\beta=\gamma_{\delta}\beta^{-1}\beta. Тодi отримуємо, що β1=β1βγδ1superscript𝛽1superscript𝛽1𝛽superscriptsubscript𝛾𝛿1\beta^{-1}=\beta^{-1}\beta\gamma_{\delta}^{-1}, а отже маємо:

αα1=ξββ1ξ1=ξββ1βγδ1ξ1=ξβγδ1ξ1.𝛼superscript𝛼1𝜉𝛽superscript𝛽1superscript𝜉1𝜉𝛽superscript𝛽1𝛽superscriptsubscript𝛾𝛿1superscript𝜉1𝜉𝛽superscriptsubscript𝛾𝛿1superscript𝜉1\alpha\alpha^{-1}=\xi\beta\beta^{-1}\xi^{-1}=\xi\beta\beta^{-1}\beta\gamma_{\delta}^{-1}\xi^{-1}=\xi\beta\gamma_{\delta}^{-1}\xi^{-1}.

За твердженням 3.14 iснує єдиний елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такий, що αα1=αγα1𝛼superscript𝛼1𝛼superscriptsubscript𝛾𝛼1\alpha\alpha^{-1}=\alpha\gamma_{\alpha}^{-1}. Таким чином, отримуємо:

α=α1=αγα1γα=αα1γα=ξβγδ1ξ1γα=γβδ,𝛼𝛼1𝛼superscriptsubscript𝛾𝛼1subscript𝛾𝛼𝛼superscript𝛼1subscript𝛾𝛼𝜉𝛽superscriptsubscript𝛾𝛿1superscript𝜉1subscript𝛾𝛼𝛾𝛽𝛿\alpha=\alpha\cdot 1=\alpha\cdot\gamma_{\alpha}^{-1}\gamma_{\alpha}=\alpha\alpha^{-1}\gamma_{\alpha}=\xi\beta\gamma_{\delta}^{-1}\xi^{-1}\gamma_{\alpha}=\gamma\beta\delta,

де, очевидно, що γ=ξ𝛾𝜉\gamma=\xi i δ=γδ1ξ1γα𝛿superscriptsubscript𝛾𝛿1superscript𝜉1subscript𝛾𝛼\delta=\gamma_{\delta}^{-1}\xi^{-1}\gamma_{\alpha} — елементи групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). ∎

4. Структурна теорема для напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})

Нагадаємо, що iнверсна напiвгрупа S𝑆S називається F𝐹F-iнверсною, якщо mgsubscriptmg\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}-клас smgsubscript𝑠subscriptmgs_{\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}} кожного елемента s𝑠s має найбiльший елемент стосовно природного часткового порядку в S𝑆S [28]. Очевидно, що кожна F𝐹F-iнверсна напiвгрупа мiстить одиницю.

З твердження 3.12 випливає

Наслiдок 4.1.

𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) — F𝐹F-iнверсна напiвгрупа.

Для довiльного елемента s𝑠s iнверсної напiвгрупи S𝑆S позначимо s={xS:xs}absent𝑠conditional-set𝑥𝑆𝑥𝑠{\downarrow}s=\{x\in S\colon x\leqslant s\}, де \leqslant — природний частковий порядок на S𝑆S.

Нехай S𝑆S — довiльна F𝐹F-iнверсна напiвгрупа. Тодi для довiльного елемента s𝑠s напiвгрупи S𝑆S через essubscript𝑒𝑠e_{s} позначимо iдемпотент ss1S𝑠superscript𝑠1𝑆ss^{-1}\in S, через tssubscript𝑡𝑠t_{s} — найбiльший елемент стосовно природного часткового порядку в S𝑆S в mgsubscriptmg\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}-класi smgsubscript𝑠subscriptmgs_{\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}} елемента s𝑠s, i нехай TS={ts:sS}subscript𝑇𝑆conditional-setsubscript𝑡𝑠𝑠𝑆T_{S}=\{t_{s}\colon s\in S\}. Тодi напiвгрупа S𝑆S є диз’юнктним об’єднанням множин tabsent𝑡{\downarrow}t, де tTS𝑡subscript𝑇𝑆t\in T_{S} [28].

Структура F𝐹F-iнверсних напiвгруп викладена у наступних твердженнях з працi [28], i ми далi скористаємося ними для описання напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Лема 4.2 ([28, лема 3]).

Нехай S𝑆S — F𝐹F-iнверсна напiвгрупа з одиницею 1Ssubscript1𝑆1_{S}. Тодi:

  • (i)𝑖(i)

    1Ssubscript1𝑆1_{S} — одиниця напiвгратки E(S)𝐸𝑆E(S);

  • (ii)𝑖𝑖(ii)

    множина TSsubscript𝑇𝑆T_{S} з бiнарною операцiєю

    uv=tuv,u,vTS,formulae-sequence𝑢𝑣subscript𝑡𝑢𝑣𝑢𝑣subscript𝑇𝑆u\ast v=t_{uv},\qquad u,v\in T_{S},

    є групою з нейтральним елементом 1Ssubscript1𝑆1_{S}, i t1superscript𝑡1t^{-1} є оберненим до елемента t𝑡t в групi (TS,)subscript𝑇𝑆(T_{S},\ast);

  • (iii)𝑖𝑖𝑖(iii)

    для кожного елемента tTS𝑡subscript𝑇𝑆t\in T_{S} вiдображення 𝔉t:E(S)et\mathfrak{F}_{t}\colon E(S)\rightarrow{\downarrow}e_{t}, означене за формулою

    (f)𝔉t=tft1,fE(S),formulae-sequence𝑓subscript𝔉𝑡𝑡𝑓superscript𝑡1𝑓𝐸𝑆(f)\mathfrak{F}_{t}=tft^{-1},\qquad f\in E(S),

    є сюр’єктивним гомоморфiзмом, причому 𝔉1Ssubscript𝔉subscript1𝑆\mathfrak{F}_{1_{S}} є тотожним вiдображенням на E(S)𝐸𝑆E(S);

  • (iv)𝑖𝑣(iv)

    (1S)𝔉t=etsubscript1𝑆subscript𝔉𝑡subscript𝑒𝑡(1_{S})\mathfrak{F}_{t}=e_{t} й (et)𝔉t1=et1subscript𝑒𝑡subscript𝔉superscript𝑡1subscript𝑒superscript𝑡1(e_{t})\mathfrak{F}_{t^{-1}}=e_{t^{-1}}, для довiльного елемента tTS𝑡subscript𝑇𝑆t\in T_{S};

  • (v)𝑣(v)

    для довiльних елементiв u,vS𝑢𝑣𝑆u,v\in S виконується рiвнiсть

    ((1S)𝔉u)𝔉v(f)𝔉uv=((f)𝔉u)𝔉v,для довiльного iдемпотентаfS;formulae-sequencesubscript1𝑆subscript𝔉𝑢subscript𝔉𝑣𝑓subscript𝔉𝑢𝑣𝑓subscript𝔉𝑢subscript𝔉𝑣для довiльного iдемпотента𝑓𝑆\left((1_{S})\mathfrak{F}_{u}\right)\mathfrak{F}_{v}\cdot(f)\mathfrak{F}_{u\ast v}=\left((f)\mathfrak{F}_{u}\right)\mathfrak{F}_{v},\qquad\hbox{\T2A\cyrd\T2A\cyrl\T2A\cyrya \T2A\cyrd\T2A\cyro\T2A\cyrv\T2A\cyrii\T2A\cyrl\T2A\cyrsftsn\T2A\cyrn\T2A\cyro\T2A\cyrg\T2A\cyro \T2A\cyrii\T2A\cyrd\T2A\cyre\T2A\cyrm\T2A\cyrp\T2A\cyro\T2A\cyrt\T2A\cyre\T2A\cyrn\T2A\cyrt\T2A\cyra}\quad f\in S;
  • (vi)𝑣𝑖(vi)

    якщо u,vTS𝑢𝑣subscript𝑇𝑆u,v\in T_{S}, то

    f(g)𝔉ueuv,𝑓𝑔subscript𝔉𝑢subscript𝑒𝑢𝑣f\cdot(g)\mathfrak{F}_{u}\leqslant e_{u\ast v},

    для всiх iдемпотентiв feu𝑓subscript𝑒𝑢f\leqslant e_{u} та gev𝑔subscript𝑒𝑣g\leqslant e_{v} напiвгрупи S𝑆S.

Теорема 4.3 ([28, теорема 3]).

Нехай S𝑆S — F𝐹F-iнверсна напiвгрупа i 𝒮=tTS(et×{t})𝒮annotatedsubscript𝑡subscript𝑇𝑆absentsubscript𝑒𝑡𝑡\mathscr{S}=\bigcup_{t\in T_{S}}\left({\downarrow}e_{t}\times\{t\}\right). Означимо на 𝒮𝒮\mathscr{S} бiнарну операцiю \circ наступним чином: якщо u,vTS𝑢𝑣subscript𝑇𝑆u,v\in T_{S}, то для iдемпотентiв feu𝑓subscript𝑒𝑢f\leqslant e_{u} та gev𝑔subscript𝑒𝑣g\leqslant e_{v} покладемо

(4) (f,u)(g,v)=(f(g)𝔉u,uv).𝑓𝑢𝑔𝑣𝑓𝑔subscript𝔉𝑢𝑢𝑣(f,u)\circ(g,v)=\left(f\cdot(g)\mathfrak{F}_{u},u\ast v\right).

Тодi \circ — напiвгрупова операцiя на 𝒮𝒮\mathscr{S} i напiвгрупа (𝒮,)𝒮\left(\mathscr{S},\circ\right) iзоморфна напiвгрупi S𝑆S стосовно вiдображення :S𝒮:s(ss1,ts):𝑆𝒮:maps-to𝑠𝑠superscript𝑠1subscript𝑡𝑠\mathfrak{H}\colon S\rightarrow\mathscr{S}\colon s\mapsto\left(ss^{-1},t_{s}\right).

Нехай A𝐴A та B𝐵B — напiвгрупи, End(B)End𝐵\operatorname{\textsf{End}}(B) — напiвгрупа ендоморфiзмiв напiвгрупи B𝐵B та визначено гомоморфiзм 𝔥:AEnd(B):b𝔥b:𝔥𝐴End𝐵:maps-to𝑏subscript𝔥𝑏\mathfrak{h}\colon A\rightarrow\operatorname{\textsf{End}}(B)\colon b\mapsto\mathfrak{h}_{b}. Тодi множина A×B𝐴𝐵A\times B з бiнарною операцiєю

(a1,b1)(a2,b2)=(a1a2,(b1)𝔥a2b2),a1,a2A,b1,b2B,formulae-sequencesubscript𝑎1subscript𝑏1subscript𝑎2subscript𝑏2subscript𝑎1subscript𝑎2subscript𝑏1subscript𝔥subscript𝑎2subscript𝑏2subscript𝑎1formulae-sequencesubscript𝑎2𝐴subscript𝑏1subscript𝑏2𝐵(a_{1},b_{1})\cdot(a_{2},b_{2})=\left(a_{1}a_{2},(b_{1})\mathfrak{h}_{a_{2}}b_{2}\right),\qquad a_{1},a_{2}\in A,\;b_{1},b_{2}\in B,

називається напiвпрямим добутком напiвгрупи A𝐴A напiвгрупою B𝐵B стосовно гомоморфiзму 𝔥𝔥\mathfrak{h} i позначається A𝔥Bsubscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥𝐴𝐵A\ltimes_{\mathfrak{h}}B [26]. У цьому випадку кажуть, що визначена права дiя напiвгрупи A𝐴A на напiвгрупi B𝐵B ендоморфiзмами (гомоморфiзмами). Зауважимо, що напiвпрямий добуток iнверсних напiвгруп не завжди є iнверсною напiвгрупою (див. [26, роздiл 5.3]).

Лема 4.4.

Вiдображення 𝔥:H(1)End(E(𝒫cf+())):γ𝔥γ:𝔥𝐻1End𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf:maps-to𝛾subscript𝔥𝛾\mathfrak{h}\colon H(1)\rightarrow\operatorname{\textsf{End}}\left(E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}))\right)\colon\gamma\mapsto\mathfrak{h}_{\gamma}, де (α)𝔥γ=γ1αγ𝛼subscript𝔥𝛾superscript𝛾1𝛼𝛾(\alpha)\mathfrak{h}_{\gamma}=\gamma^{-1}\alpha\gamma — автоморфiзм напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})), є гомоморфiзмом, причому 𝔥1subscript𝔥1\mathfrak{h}_{1} — тотожний автоморфiзм напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})).

Доведення.

Для довiльних γH(1)𝛾𝐻1\gamma\in H(1), ε,ιE(𝒫cf+())𝜀𝜄𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\varepsilon,\iota\in E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) маємо, що

(ει)𝔥γ=γ1ειγ=γ1εγγ1ιγ=(ε)𝔥γ(ι)𝔥γ,𝜀𝜄subscript𝔥𝛾superscript𝛾1𝜀𝜄𝛾superscript𝛾1𝜀𝛾superscript𝛾1𝜄𝛾𝜀subscript𝔥𝛾𝜄subscript𝔥𝛾(\varepsilon\iota)\mathfrak{h}_{\gamma}=\gamma^{-1}\varepsilon\iota\gamma=\gamma^{-1}\varepsilon\gamma\gamma^{-1}\iota\gamma=(\varepsilon)\mathfrak{h}_{\gamma}(\iota)\mathfrak{h}_{\gamma},

а отже 𝔥γsubscript𝔥𝛾\mathfrak{h}_{\gamma} — гомоморфiзм напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})). Також, оскiльки для довiльних γH(1)𝛾𝐻1\gamma\in H(1) та εE(𝒫cf+())𝜀𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\varepsilon\in E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) елемент γεγ1𝛾𝜀superscript𝛾1\gamma\varepsilon\gamma^{-1} є iдемпотентом напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) i (γεγ1)𝔥γ=γ1(γεγ1)γ=ε𝛾𝜀superscript𝛾1subscript𝔥𝛾superscript𝛾1𝛾𝜀superscript𝛾1𝛾𝜀(\gamma\varepsilon\gamma^{-1})\mathfrak{h}_{\gamma}=\gamma^{-1}(\gamma\varepsilon\gamma^{-1})\gamma=\varepsilon, то гомоморфiзм 𝔥γsubscript𝔥𝛾\mathfrak{h}_{\gamma} є сюр’єктивним вiдображенням. Очевидно, що 𝔥1subscript𝔥1\mathfrak{h}_{1} — тотожне вiдображення напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})).

Припустимо, що (ε)𝔥γ=(ι)𝔥γ𝜀subscript𝔥𝛾𝜄subscript𝔥𝛾(\varepsilon)\mathfrak{h}_{\gamma}=(\iota)\mathfrak{h}_{\gamma}, для деяких γH(1)𝛾𝐻1\gamma\in H(1), ε,ιE(𝒫cf+())𝜀𝜄𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\varepsilon,\iota\in E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})). Оскiльки H(1)𝐻1H(1) — група одиниць напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), то з рiвностей

γ1εγ=(ε)𝔥γ=(ι)𝔥γ=γ1ιγsuperscript𝛾1𝜀𝛾𝜀subscript𝔥𝛾𝜄subscript𝔥𝛾superscript𝛾1𝜄𝛾\gamma^{-1}\varepsilon\gamma=(\varepsilon)\mathfrak{h}_{\gamma}=(\iota)\mathfrak{h}_{\gamma}=\gamma^{-1}\iota\gamma

випливає, що

ε=1ε1=γγ1εγγ1=γγ1ιγγ1=1ι1=ι,𝜀1𝜀1𝛾superscript𝛾1𝜀𝛾superscript𝛾1𝛾superscript𝛾1𝜄𝛾superscript𝛾11𝜄1𝜄\varepsilon=1\varepsilon 1=\gamma\gamma^{-1}\varepsilon\gamma\gamma^{-1}=\gamma\gamma^{-1}\iota\gamma\gamma^{-1}=1\iota 1=\iota,

а отже 𝔥γsubscript𝔥𝛾\mathfrak{h}_{\gamma} — автоморфiзм напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})).

Зафiксуємо довiльнi γ,δH(1)𝛾𝛿𝐻1\gamma,\delta\in H(1). Тодi для довiльного iдемпотента ε𝒫cf+()𝜀𝒫subscriptsuperscriptcf\varepsilon\in\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) маємо, що

(ε)𝔥γδ=(γδ)1εγδ=δ1γ1εγδ=δ1(ε)𝔥γδ=((ε)𝔥γ)𝔥δ=(ε)(𝔥γ𝔥δ),𝜀subscript𝔥𝛾𝛿superscript𝛾𝛿1𝜀𝛾𝛿superscript𝛿1superscript𝛾1𝜀𝛾𝛿superscript𝛿1𝜀subscript𝔥𝛾𝛿𝜀subscript𝔥𝛾subscript𝔥𝛿𝜀subscript𝔥𝛾subscript𝔥𝛿(\varepsilon)\mathfrak{h}_{\gamma\delta}=(\gamma\delta)^{-1}\varepsilon\gamma\delta=\delta^{-1}\gamma^{-1}\varepsilon\gamma\delta=\delta^{-1}(\varepsilon)\mathfrak{h}_{\gamma}\delta=\left((\varepsilon)\mathfrak{h}_{\gamma}\right)\mathfrak{h}_{\delta}=(\varepsilon)\left(\mathfrak{h}_{\gamma}\cdot\mathfrak{h}_{\delta}\right),

а отже так означене вiдображення 𝔥:H(1)End(E(𝒫cf+())):𝔥𝐻1End𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\mathfrak{h}\colon H(1)\rightarrow\operatorname{\textsf{End}}\left(E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}))\right) є гомоморфiзмом. ∎

Наступна теорема описує структуру напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}).

Теорема 4.5.

Напiвгрупа 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iзоморфна напiвпрямому добутку +()𝔥𝒫()subscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥superscriptsubscript𝒫\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R})\ltimes_{\mathfrak{h}}\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}) вiльної напiвгратки з одиницею (𝒫(),)subscript𝒫(\mathscr{P}_{\!\infty}(\mathbb{R}),\cup) групою +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю простору \mathbb{R}.

Доведення.

Оскiльки група одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iзоморфна групi +()superscript\mathscr{H}^{+}\!(\mathbb{R}) усiх гомеоморфiзмiв, що зберiгають орiєнтацiю простору \mathbb{R}, то за твердженням 3.1(ii)𝑖𝑖(ii) нам достатньо показати, що напiвгрупа 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) iзоморфна напiвпрямому добутку H(1)𝔥E(𝒫cf+())subscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥𝐻1𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfH(1)\ltimes_{\mathfrak{h}}E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) групою одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) стосовно гомоморфiзму 𝔥:H(1)End(E(𝒫cf+())):γ𝔥γ:𝔥𝐻1End𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf:maps-to𝛾subscript𝔥𝛾\mathfrak{h}\colon H(1)\rightarrow\operatorname{\textsf{End}}\left(E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}))\right)\colon\gamma\mapsto\mathfrak{h}_{\gamma}, де (α)𝔥γ=γ1αγ𝛼subscript𝔥𝛾superscript𝛾1𝛼𝛾(\alpha)\mathfrak{h}_{\gamma}=\gamma^{-1}\alpha\gamma.

Означимо вiдображення 𝔗:𝒫cf+()H(1)𝔥E(𝒫cf+()):𝔗𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥𝐻1𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\mathfrak{T}\colon\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\rightarrow H(1)\ltimes_{\mathfrak{h}}E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) за формулою

(α)𝔗=(γα,α1α),𝛼𝔗subscript𝛾𝛼superscript𝛼1𝛼(\alpha)\mathfrak{T}=\left(\gamma_{\alpha},\alpha^{-1}\alpha\right),

де елемент γαsubscript𝛾𝛼\gamma_{\alpha} групи одиниць H(1)𝐻1H(1) напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}), визначений у твердженнi 3.12. З твердження 3.1 i наслiдку 4.1 випливає, що вiдображення 𝔗:𝒫cf+()H(1)𝔥E(𝒫cf+()):𝔗𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥𝐻1𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\mathfrak{T}\colon\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\rightarrow H(1)\ltimes_{\mathfrak{h}}E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) означене коректно, i воно є сюр’єктивним. Припустимо, що iснують елементи α𝛼\alpha та β𝛽\beta напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) такi, що (α)𝔗=(β)𝔗𝛼𝔗𝛽𝔗(\alpha)\mathfrak{T}=(\beta)\mathfrak{T}. Тодi (γα,α1α)=(γβ,β1β)subscript𝛾𝛼superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽\left(\gamma_{\alpha},\alpha^{-1}\alpha\right)=\left(\gamma_{\beta},\beta^{-1}\beta\right) i, використавши твердження 3.12 i лему 1.4.6 з [26], отримуємо

α=γαα1α=γββ1β=β,𝛼subscript𝛾𝛼superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽𝛽\alpha=\gamma_{\alpha}\alpha^{-1}\alpha=\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta=\beta,

а отже вiдображення 𝔗:𝒫cf+()H(1)𝔥E(𝒫cf+()):𝔗𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥𝐻1𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\mathfrak{T}\colon\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\rightarrow H(1)\ltimes_{\mathfrak{h}}E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) є сюр’єктивним.

Нехай α𝛼\alpha та β𝛽\beta — довiльнi елементи напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Тодi за теоремою 3.13 маємо, що αβmgγαγβ𝛼𝛽subscriptmgsubscript𝛾𝛼subscript𝛾𝛽\alpha\beta\mathfrak{C}_{\textsf{mg}}\gamma_{\alpha}\gamma_{\beta}, i оскiльки γα,γβH(1)subscript𝛾𝛼subscript𝛾𝛽𝐻1\gamma_{\alpha},\gamma_{\beta}\in H(1), то отримуємо, що γαγβ=γαβsubscript𝛾𝛼subscript𝛾𝛽subscript𝛾𝛼𝛽\gamma_{\alpha}\gamma_{\beta}=\gamma_{\alpha\beta}. Звiдси випливає, що

(α)𝔗(β)𝔗=(γα,α1α)(γβ,β1β)=(γαγβ,γβ1α1αγββ1β)=(γαβ,γβ1α1αγββ1β).𝛼𝔗𝛽𝔗subscript𝛾𝛼superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽subscript𝛾𝛼subscript𝛾𝛽superscriptsubscript𝛾𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽subscript𝛾𝛼𝛽superscriptsubscript𝛾𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽(\alpha)\mathfrak{T}(\beta)\mathfrak{T}=\left(\gamma_{\alpha},\alpha^{-1}\alpha\right)\left(\gamma_{\beta},\beta^{-1}\beta\right)=\left(\gamma_{\alpha}\gamma_{\beta},\gamma_{\beta}^{-1}\alpha^{-1}\alpha\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta\right)=\left(\gamma_{\alpha\beta},\gamma_{\beta}^{-1}\alpha^{-1}\alpha\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta\right).

За лемою 4.4 вiдображення 𝔥γ:E(𝒫cf+())E(𝒫cf+()):αγ1αγ:subscript𝔥𝛾𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf:maps-to𝛼superscript𝛾1𝛼𝛾\mathfrak{h}_{\gamma}\colon E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}))\rightarrow E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}))\colon\alpha\mapsto\gamma^{-1}\alpha\gamma є автоморфiзмом напiвгратки E(𝒫cf+())𝐸𝒫subscriptsuperscriptcfE(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})), а отже отримуємо, що елемент γβ1α1αγβsuperscriptsubscript𝛾𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽\gamma_{\beta}^{-1}\alpha^{-1}\alpha\gamma_{\beta} є iдемпотентом напiвгрупи 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}). Оскiльки 𝒫cf+()𝒫subscriptsuperscriptcf\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R}) — iнверсна напiвгрупа, то за твердженням 3.12 i лемою 1.4.6 з [26] маємо, що β=γββ1β𝛽subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽\beta=\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta, а отже:

γβ1α1αγββ1β=(γβ1α1αγβ)(β1β)(β1β)==(β1βγβ1)(α1α)(γββ1β)==(γββ1β)1(α1α)(γββ1β)==β1(α1α)β==(β1α1)(αβ)==(αβ)1(αβ).superscriptsubscript𝛾𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽superscriptsubscript𝛾𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽superscript𝛽1𝛽superscript𝛽1𝛽superscriptsubscript𝛾𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽superscriptsubscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽1superscript𝛼1𝛼subscript𝛾𝛽superscript𝛽1𝛽superscript𝛽1superscript𝛼1𝛼𝛽superscript𝛽1superscript𝛼1𝛼𝛽superscript𝛼𝛽1𝛼𝛽\begin{split}\gamma_{\beta}^{-1}\alpha^{-1}\alpha\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta&=\left(\gamma_{\beta}^{-1}\alpha^{-1}\alpha\gamma_{\beta}\right)\left(\beta^{-1}\beta\right)\left(\beta^{-1}\beta\right)=\\ &=\left(\beta^{-1}\beta\gamma_{\beta}^{-1}\right)\left(\alpha^{-1}\alpha\right)\left(\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta\right)=\\ &=\left(\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta\right)^{-1}\left(\alpha^{-1}\alpha\right)\left(\gamma_{\beta}\beta^{-1}\beta\right)=\\ &=\beta^{-1}\left(\alpha^{-1}\alpha\right)\beta=\\ &=\left(\beta^{-1}\alpha^{-1}\right)\left(\alpha\beta\right)=\\ &=\left(\alpha\beta\right)^{-1}\left(\alpha\beta\right).\end{split}

Таким чином, отримуємо

(αβ)𝔗=(γαβ,(αβ)1αβ)=(α)𝔗(β)𝔗,𝛼𝛽𝔗subscript𝛾𝛼𝛽superscript𝛼𝛽1𝛼𝛽𝛼𝔗𝛽𝔗(\alpha\beta)\mathfrak{T}=\left(\gamma_{\alpha\beta},(\alpha\beta)^{-1}\alpha\beta\right)=(\alpha)\mathfrak{T}(\beta)\mathfrak{T},

а отже вiдображення 𝔗:𝒫cf+()H(1)𝔥E(𝒫cf+()):𝔗𝒫subscriptsuperscriptcfsubscriptleft-normal-factor-semidirect-product𝔥𝐻1𝐸𝒫subscriptsuperscriptcf\mathfrak{T}\colon\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})\rightarrow H(1)\ltimes_{\mathfrak{h}}E(\mathscr{P\!\!H}^{+}_{\!\!\operatorname{\textsf{cf}}}\!(\mathbb{R})) є гомоморфiзмом, що i завершує доведення нашої теореми. ∎

Подяка

Автори виражають щиру подяку рецензенту за кориснi зауваження та коментарi до рукопису цiєї працi.

Лiтература

  • [1] Л. А. Бекларян, Группы гомеоморфизмов прямой и окружности. Топологические характеристики и метрические инварианты, УМН 59:4(358) (2004), 3–68; English version in: L. A. Beklaryan, Groups of homeomorphisms of the line and the circle. Topological characteristics and metric invariants, Russian Math. Surveys 59:4 (2004), 599–660.
  • [2] Л. А. Бекларян, Группы гомеоморфизмов прямой и окружности. Метрические инварианты и вопросы классификации, УМН, 70:2(422) (2015), 3–54; English version in: L. A. Beklaryan, Groups of line and circle homeomorphisms. Metric invariants and questions of classification, Russian Math. Surveys 70:2 (2015), 203–248.
  • [3] Л. M. Глускин, Полугруппа гомеоморфных отображений отрезка, Матем. сб. 49(91):1 (1959), 13–28.
  • [4] Л. M. Глускин, Полугруппы топологических отображений, ДАН СССР 125 (1959), 699–702.
  • [5] Л. M. Глускин, Транзитивные полугруппы преобразований, ДАН СССР 129 (1959), 16–18.
  • [6] Л. M. Глускин, Идеалы полугрупп преобразований, Матем. сб. 47(89):1 (1959), 111–130.
  • [7] Л. М. Глускiн, Про одну пiвгруппу непреривиих функцiй, Доповiдi АН УРСР 5 (1960), 582–585.
  • [8] Л. М. Глускин, Полугруппы топологических преобразований, Изв. вузов. Матем. 1 (1963), 54-–65.
  • [9] Х. Н. Инасаридзе, О простых полугруппах, Матем. сб. 57(99):2 (1962), 225–232.
  • [10] Л. Б. Шнеперман, Полугруппы непрерывных преобразований, ДАН СССР 144:3 (1962), 509–511.
  • [11] Л. Б. Шнеперман, Полугруппы непрерывных преобразований и гомеоморфизмов простой дуги, ДАН СССР 146 (1962), 1301–1304.
  • [12] Л. Б. Шнеперман,, Полугруппы непрерывных преобразований метрических пространств, Матем. сб. 61(103):3 (1963), 306-–318.
  • [13] Л. Б. Шнеперман, Полугруппы непрерывных преобразований замкнутых множеств числовой прямой, Изв. вузов. Матем. 6 (1965), 166–175.
  • [14] Л. Б. Шнеперман, Полугруппы непрерывных преобразований топологических пространств, Сиб. матем. журн. 4:1 (1965), 221–229.
  • [15] Л. Б. Шнеперман, Полугруппа гомеоморфизмов простой дуги, Изв. вузов. Матем. 2 (1966), 127–136.
  • [16] Э. Г. Шутов, О гомоморфизмах некоторых полугрупп непрерывнвх функций, Сиб. матем. журн. 4:3 (1963), 695–701.
  • [17] Э. Г. Шутов, О гомоморфизмах некоторых полугрупп непрерывных монотонных функций, Сиб. матем. журн. 4:4 (1963), 944–950.
  • [18] R. D. Anderson, The algebraic simplicity of certain groups of homeomorphisms, Amer. J. Math. 80:4 (1958), 955—963.
  • [19] F. A. Cezus, Green’s relations in semigroups of functions, Ph.D. Thesis, Australian National University, Canberra, Australia, 1972.
  • [20] I. Chuchman, On a semigroup of closed connected partial homeomorphisms of the unit interval with a fixed point, Algebra Discr. Math. 12 (2011), 38–52.
  • [21] A. H. Clifford and G. B. Preston, The Algebraic Theory of Semigroups, Vols. I and II, Amer. Math. Soc. Surveys 7, Providence, R.I., 1961 and 1967.
  • [22] R. Engelking, General Topology, 2nd ed., Heldermann, Berlin, 1989.
  • [23] L. M. Gluskin, B. M. Schein, L. B. Šneperman, I. S. Yaroker, Addendum to a survey of semigroups of continuous self-maps, Semigroup Forum 14 (1977), 95–125.
  • [24] V. Jarnik, et V. Knichal, Sur l’approximation des fonctions continues par les superpositlons de deux fonctlons, Fund. Math. 24 (1935), 206–208.
  • [25] A. Katok and B. Hasselblatt, Introduction to the Modern Theory of Dynamical Systems, Encyclopedia of Mathematics and its Applications, vol. 54, Cambridge University Press, Cambridge, 1995.
  • [26] M. Lawson, Inverse Semigroups. The Theory of Partial Symmetries, Singapore: World Scientific, 1998.
  • [27] K. D. Magill, jr., A survey of semigroups of continuous selfmaps, Semigroup Forum 11 (1975/1976), 189–282.
  • [28] R. McFadden and L. O’Carroll, F𝐹F-inverse semigroups, Proc. Lond. Math. Soc., III. Ser. 22 (1971), 652–666.
  • [29] J. V. Mioduszewski, On a quasi-ordering in the class of continuous mappings of a closed interval into itself, Colloq. Math. 9 (1962), 233–240.
  • [30] W. D. Munn, Uniform semilattices and bisimple inverse semigroups, Quart. J. Math., 17:1 (1966), 151–159.
  • [31] S. B. O’Reilly, The characteristic semigroup of topological space, Gen. Topoi. Appl. 5 (1975), 95–106.
  • [32] M. Petrich, Inverse Semigroups, John Wiley &\& Sons, New York, 1984.
  • [33] J. V. Rosický, Remarks on topologies uniquely determined by their continuous self maps, Czechoslovak Math. J. 24:3 (1974), 373–377.
  • [34] J. V. Rosický, The topology of the unit interval is not uniquely determined by its continuous self maps among set systems, Colloq. Math. 31 (1974), 179–188.
  • [35] J. C. Warndof, Topologies uniquely determined by their continuous selfmaps, Fund. Math. 66:1 (1969), 25–43.